In de archeologie zijn vele mogelijkheden om als vrijwilliger aan de slag te gaan! Maar waar begin je met zoeken en wat is er precies allemaal mogelijk? Op deze pagina vind je een overzicht van de verschillende organisaties die betrokken zijn bij archeologie in Nederland. Lees snel verder en kom meer te weten over vrijwilligerswerk in de archeologie.

AWN Nederlandse Archeologievereniging

De grootste organisatie met vrijwilligers waaronder  actieve professionals en geïnteresseerden in de archeologie is de AWN Nederlandse Archeologievereniging. De leden van de AWN werken mee aan archeologische onderzoeken en maken zich sterk voor de bescherming en belangenbehartiging van het archeologisch erfgoed in relatie met het landschappelijk, monumentaal, mobiel en immaterieel erfgoed van Nederland. Ze zijn de ambassadeurs voor de archeologie, bieden erfgoededucatie aan, en promoten op andere wijzen publieke betrokkenheid en participatie bij het archeologisch erfgoed. Met 24 afdelingen door vrijwel het gehele land is er altijd wel een afdeling in de buurt waarbij je je kunt aansluiten! In Limburg is de Archeologische Vereniging Limburg, LGOG, actief, waarmee de AWN afstemt. Daarnaast zijn er landelijk opererende specialistische werkgroepen op basis van een bepaald thema. Alle leden ontvangen vier keer per jaar Archeologie in Nederland met het AWN Magazine en een jaarlijks themaboek. Kortom, je kunt zo actief worden als je zelf wilt binnen de vereniging!

Archeohotspots

De Archeohotspots zijn een toegankelijke manier om in aanraking te komen met archeologie. Ze bevinden zich namelijk vaak in publieke ruimtes zoals bijvoorbeeld bibliotheken en het is mogelijk om zonder afspraak en gratis te komen meehelpen aan de uitwerking van vondstmateriaal. Het doel van de hotspots is om jong en oud dichterbij te brengen bij hun lokale archeologie. Iedereen kan meehelpen en iedereen is welkom. Lees verder op de website van Archeohotspots.

NJBG Nederlandse Jeugdbond voor Geschiedenis

NJBG Nederlandse Jeugdbond voor Geschiedenis is een vereniging welke al 65 jaar bestaat voor en door jongeren. Iedereen tussen de 9 en 26 jaar kan zich aanmelden als lid. Ze organiseren jaarlijks zomerkampen waaraan de jongeren kunnen deelnemen. Meer informatie vind je op www.njbg.nl.

Erfgoedvereniging Heemschut

Erfgoedvereniging Heemschut houdt zich al ruim honderd jaar bezig met het behoud van cultureel erfgoed. Ze waken ervoor dat beschermd erfgoed niet zomaar verdwijnt. Dat doen zij in commissies en werkgroepen. Ga naar de website van Heemschut voor meer informatie over hoe je als vrijwilliger betrokken kunt raken.

Lokaal beginnen

Lokale archeologische verenigingen/heemkundekringen zijn verenigingen die als hoofddoel hebben om de lokale kennis van geschiedkunde en archeologie te vergroten. Verspreid over heel Nederland gaat het om honderden van dit soort lokaal georganiseerde clubs. Sommigen zijn ondergebracht onder een soort ‘overkoepelende organisatie’ zoals bijv. Brabants heem.

CARE

Binnen CARE (Community Archaeology in Rural Environments) zijn er projecten waaraan je als amateurarcheoloog kunt meedoen. Zo zijn ze vooral bekend van hun gemeenschapsarcheologie projecten in dorpen en achtertuinen met lokale bewoners. Ze verzorgen ook summerschools waarin men naast werk op een opgraving, lezingen, workshops, vondstanalyse en excursies krijgt aangeboden. Meer informatie vind je op Gemeenschapsarcheologie.nl.

Archeologische Bedrijven

Er is ook nog de mogelijkheid om mee te helpen op opgravingen van archeologische bedrijven. Soms zijn zij zelfs verplicht vrijwilligers mee te nemen, bijvoorbeeld als de gemeente dit vraagt in het PvE. Vaak ligt er een standaarddocument klaar waarin vrijwilliger en opdrachtgever (het commercieel archeologisch bedrijf) hun handtekening zetten, waarmee ze hun wederzijdse verplichtingen naar elkaar ondertekenen. Archeologische bedrijven zijn soms ook verplicht om tijdens hun bureauonderzoek amateurarcheologen te raadplegen over de lokale archeologie. Vaak is dit kennis die niet geregistreerd staat in Archis en dus moeilijk te verkrijgen is. Archeologische opgravingsbedrijven zijn verenigd onder bijvoorbeeld VOiA. Via de website van VOiA kom je bij een lijst van deze bedrijven. De lijst is echter niet compleet, kijk dus ook op de partnersite (zie: samenwerking bedrijven) op de website van AWN.

DDA Nederlandse vereniging voor metaaldetectie

Metaaldetectie is een populaire hobby. Maar je moet wel goed weten wat wel of niet mag. Het beste is om je aan te sluiten bij een vereniging zoals DDA, zij kunnen je wegwijs maken en leren hoe je vondsten registreert bijv. via PAN (Portable Antiquities Netherlands). DDA is de grootste vereniging op het gebied van metaaldetectie in Nederland. Ze brengen tweemaandelijks een magazine uit. Lees meer op de website van DDA! Neem ook eens een kijkje op de website van PAN als je nieuwsgierig bent naar welke (metaal)vondsten zoal geregistreerd worden: www.portable-antiquities.nl.

De Nationale Archeologiedagen

De Nationale Archeologiedagen zijn een landelijk evenement, welke 1x per jaar voor drie dagen plaatsvindt, voor iedereen die zich interesseert voor de Nederlandse archeologie. Er zijn door het gehele land activiteiten te ondernemen voor jong en oud. Zo zijn er open dagen op opgravingen, depots, maar ook zijn er fietsroutes uitgestippeld, archeologische spreekuren (waarbij je je vondst kunt laten determineren) etc. Wanneer het volgende evenement georganiseerd wordt? Je vindt het op de website van de Nationale Archeologiedagen.

Advies en ondersteuning

Erfgoedhuizen en steunpunten monumenten en archeologie bieden vaak cursussen aan voor vrijwilligers op diverse onderwerpen. Zo zijn er bijvoorbeeld cursussen collectiemanagement, werven van nieuwe vrijwilligers en fondswerving. Wil je aan de slag, maar weet je niet waar te beginnen? Dan kun je altijd bij je lokale erfgoedcoach aankloppen, je coach kan je op weg helpen! Ook ontwikkelt Erfgoedvrijwiliger.nl gratis cursussen voor vrijwilligers in samenwerking met Leer je Erfgoed. Een relevante cursus om (gratis) te volgen is die over publieksarcheologie.

Archeologie en de Erfgoedwet

Tot slot, De RCE (Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed) heeft een pagina met een overzicht welke mogelijkheden er zijn voor vrijwilligers om onderzoek te doen in de archeologie. Hierin valt meteen te zien wat legaal is, wat illegaal is, en of er bepaalde voorwaarden zijn voor het doen van het type onderzoek. Ze hopen hiermee duidelijkheid te kunnen scheppen naar de vrijwilligers. Zo is het voor vrijwilligers altijd mogelijk om onderzoek te doen op afgeschreven terrein (vrij van archeologisch onderzoek).

(Infographic: RCE. Omslagfoto: Thermenmuseum Heerlen, Bron: Nationale Archeologiedagen)