De vrijwilligers van Afdeling 6 (Rijnstreek) van de landelijke AWN Nederlandse Archeologievereniging zijn stuk voor stuk gepassioneerde amateurarcheologen. Samen hebben ze al veel onderzoek gedaan in de regio met als grootste hoogtepunt de afgelopen jaren de publieksopgraving Katwijk de Zanderij. Dit jaar viert de afdeling haar 50-jarig bestaan. Oud-voorzitter Pierre van Grinsven ontving op de Algemene Ledenvergadering van de AWN een erepenning voor zijn zeer verdienstelijke inzet voor de lokale archeologie door onder meer het uitbrengen van diverse publicaties. Ik ging bij Els, Pierre, Rom en Joost langs om ze te interviewen over hun passie, hun lidmaatschap van de AWN, de publieksopgraving te Katwijk en hun wensen voor de toekomst.

Tekst: Celine den Engelsman

Hoe het begon

Els was werkzaam bij de Universiteitsbibliotheek van de Faculteit Archeologie (Universiteit Leiden). Hierdoor werd haar interesse in archeologie geprikkeld. Ze heeft zowel antropologie als archeologie gestudeerd. De reden voor Els om lid te worden van AWN was om in contact te blijven met archeologie nu ze niet meer dagelijks werkt met archeologische literatuur. Ze is lid van de AWN sinds 2010. Rom is sinds oktober 2022 lid van de AWN. Hij hield zich als hobby bezig met genealogie. Hij is lid geworden van de AWN op aanraden van familie. Rom wilde graag kennismaken met de archeologie. Hij is gepromoveerd socioloog en vindt het leuk om teksten te schrijven. Zijn fascinatie voor geschiedenis (van gewone mensen) bracht hem in aanraking met archeologie. Pierre is lid van de AWN sinds 1971, maar door zijn drukke baan als chemisch technoloog bij Shell was hij een passief lid. Hij was gedurende die periode ook lid van Brabants Heem. Zo ging hij met z’n schoonvader naar lezingen. Pierre is lid geworden van de AWN omdat hij graag wilde opgraven. In 2002 ging hij met pensioen en nog datzelfde jaar heeft hij meegeholpen bij een opgraving in Hazerswoude. Hij is vervolgens 16 jaar bestuurslid geweest binnen de afdeling Rijnstreek (namelijk acht jaar voorzitter en acht jaar vice-voorzitter).

Wat zijn jullie activiteiten binnen de AWN?

Els heeft de functie van penningmeester gehad in het bestuur van de afdeling. Bovendien heeft de afdeling elke maandagavond een verenigingsavond. Op dit soort avonden worden diverse archeologische vondsten gedetermineerd onder het genot van een kopje koffie of thee. Momenteel leert ze hier van andere vrijwilligers hoe ze aardewerk moet restaureren. Ook werkt ze aan de website. Rom werkt nauw samen met Pierre en besteedt veel tijd aan schrijven. Hij volgt determinatiecursussen. Ook hij komt graag op de verenigingsavonden op maandagavonden en helpt daarbij met het uitzoeken van keramiek. Pierre determineert ook vondsten maar doet dit voor rapportage. Hij heeft veel affiniteit met beleid door z’n vrijwilligerswerk. Tenslotte heeft hij een flink aantal publieksboeken op zijn naam staan. Daarnaast werkt hij ook mee aan (wetenschappelijke) rapporten van oude opgravingen.

Waar moet een goede amateurarcheoloog aan voldoen?

Rom vertelt dat een goede amateurarcheoloog een natuurlijke nieuwsgierigheid moet bezitten. Je moet natuurlijk ook niet bang zijn voor het weer, vertelt hij lachend. Pierre vult hierbij aan dat een wetenschappelijke achtergrond, zoals Rom heeft, ook zeker helpt, bijvoorbeeld bij het schrijven.

Wat de leden hebben betekend voor de opgraving Katwijk de Zanderij?

Pierre legt uit dat tijdens een archeologisch overleg in Katwijk de gemeente fase 9 van de Zanderij archeologisch vrij gaf. Dit betekende dat er geen archeologisch onderzoek hoefde plaats te vinden voor de vergunning. Er waren al meer Merovingische vondsten gedaan in de regio. De afdeling heeft toen besloten voor een eigen opgraving te gaan met inzet van vrijwilligers. Er werd een PvA geschreven en een draaiboek gemaakt. Er kwam subsidie vanuit de Provincie Zuid-Holland en de AWN. Er werd een directiekeet ter beschikking gesteld door de aannemer. De projectontwikkelaar en de gemeente hebben prettig samengewerkt. De gemeente Katwijk heeft enorm geholpen met de communicatie naar buiten voor de opgraving, mede door hun werving op de website en in de krant kwamen er veel geïnteresseerden op de opgraving af. Els deed de vrijwilligerscoördinatie van de opgraving. Dit hield bijvoorbeeld in dat ze roosters maakte voor de aangemelde leden. Zo ontstond een werkschema waarbij zes mensen per dagdeel mochten komen graven begeleidt door drie AWN’ers en drie studenten archeologie. Verder waren de distributie van opgravingsdocumentatie zoals vondstnummers en zakjes haar taak.

Wensen voor de toekomst

Joost vertelt dat vroeger meer leden vaker konden meehelpen op opgravingen en dat dat nu meer vervangen is door de activiteiten op de maandagavond. “Het is van levensbelang dat de amateurs mogen blijven graven. Het bestuur zou moeten inspelen op die wens door educatie aan te bieden aan de vrijwilligers” zegt Joost. Hij heeft destijds erg genoten van Katwijk de Zanderij, het buiten bezig zijn en het gezellig samenkomen. Voor de toekomst hoopt hij dat er meer professionalisering gaat plaatsvinden voor vrijwilligers zoals E-herkenning bij Archis. Verder hoopt Afdeling 6 dat er dus meer mogelijkheden komen voor opgraven en dat de leden een degelijke educatie van veldwerktechnieken krijgen. Het lijkt hen ook interessant om meer te horen over de nieuwe technieken welke de laatste jaren steeds meer gebruikt worden.

Nieuwsgierig geworden na het lezen van dit erfgoedverhaal? Wil je weten wat jij kunt betekenen voor de bescherming van ons erfgoed onder de grond? Of heb je na het lezen nog vragen of wil je graag meer weten over onze vereniging? Kijk dan eens op www.awn-archeologie.nl of op de website van de afdeling: www.awn-archeologie.nl/afdeling/rijnstreek/